Mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Canberra liên tục xuống mức thấp nhất từ trước đến nay khi cả hai liên tục ra đòn trả đũa kinh tế nhằm vào nhau, trong đó gây thiệt hại lớn cho rượu vang của Australia.

Cờ Trung Quốc và Australia tại một gian hàng rượu ở triển lãm thương mại quốc tế Thượng Hải, Trung Quốc tháng 11-2020.   Ảnh: AF

Hôm 19-6, Australia đã nộp đơn khiếu nại về các mức thuế mà Trung Quốc áp dụng vào năm ngoái khiến việc xuất khẩu rượu vang của Australia vào thị trường của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới gần như chấm dứt hoàn toàn. Theo Reuters, động thái  chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai nước. 

Mối quan hệ giữa Australia và Trung Quốc trở nên xấu đi kể từ khi Australia kêu gọi mở một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc virus gây đại dịch COVID-19, trong đó tập trung giả thuyết vào việc rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán của Trung Quốc. Đáp trả, Trung Quốc đã ra đòn trả đũa thương mại, như áp thuế đối với các hàng hóa của Australia, gồm cả rượu vang và lúa mạch, cũng như hạn chế nhập khẩu thịt bò, than và nho. 

Bắc Kinh cũng chấm dứt nhập khẩu lúa mạch của Australia vào tháng 5-2020 bằng cách áp thuế hơn 80% đối với loại cây này, với cáo buộc Canberra vi phạm các quy định của WTO khi trợ giá sản xuất lúa mạch và bán ngũ cốc dưới giá trị thị trường. Các đòn trả đũa của Trung Quốc còn "đánh" vào hàng loạt các mặt hàng khác như than đá, thịt bò, và tôm hùm. Trong đó, mức thuế nặng nhất là áp hơn 200% đối với rượu vang Australia trong 5 năm, bắt đầu từ tháng 3 vừa qua. 

Trung Quốc là thị trường nhập khẩu rượu vang lớn nhất của Australia trước khi Bắc Kinh áp thuế hơn 200%. Vào năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của các nhà sản xuất rượu vang Australia sang Trung Quốc đạt trị giá gần 1 tỷ AUD (773 triệu USD), chiếm khoảng 40% tổng lượng rượu xuất khẩu. Tuy nhiên, từ tháng 12-2020 tới tháng 3-2021, các nhà sản xuất rượu vang của Australia chỉ xuất được sang Trung Quốc số lượng hàng trị giá 12 triệu AUD, trong khi cùng kỳ năm ngoái là 325 triệu AUD. Các số liệu trong ngành cho thấy, mức thuế mới mà Trung Quốc áp đặt đã xóa sổ thị trường xuất khẩu lớn nhất của các nhà sản xuất rượu vang Australia. 

Trong tuyên bố hôm 20-6, Ngoại trưởng Marise Payne tuyên bố, quyết định nộp đơn khiếu nại lên WTO về mức thuế chống bán phá giá của Trung Quốc đối với rượu vang nhập khẩu từ Australia là để hai bên có thể bắt đầu quá trình đàm phán song phương. Trả lời phỏng vấn đài ABC, Ngoại trưởng Payne cho biết, phía Australia tin rằng, việc Trung Quốc áp thuế lên tới hơn 200% đối với rượu vang nước này là không phù hợp với các nghĩa vụ theo quy định của WTO. Việc khiếu nại cho phép Australia bắt đầu quá trình tham vấn giải quyết tranh chấp, mà thực tế là thảo luận với Trung Quốc về các vấn đề liên quan. Canberra nhiều lần cho rằng, Trung Quốc đã phớt lờ những lời kêu gọi  tổ chức cuộc gặp song phương để giải quyết căng thẳng thương mại.

Đây là lần thứ 2 trong 6 tháng qua Australia nộp đơn kiện Trung Quốc lên WTO. Tháng 12-2020, Canberra đã nộp đơn khiếu nại chính thức yêu cầu WTO xem xét lại quyết định của Trung Quốc áp đặt các mức thuế quan rất cao đối với lúa mạch nhập khẩu từ Australia. Mới đây, hồi tháng 5, Trung Quốc đã thông báo ngưng "vô thời hạn" đối thoại kinh tế với Australia, diễn biến mới nhất trong rạn nứt ngoại giao ngày càng lớn giữa hai quốc gia sau khi Australia cấm Tập đoàn công nghệ Huawei tham gia phát triển mạng 5G vào năm 2018. 

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia, chiếm 29% thương mại Australia với toàn cầu trong năm 2019. Đầu tư của Trung Quốc tại Australia đã giảm 61% trong năm 2020, đạt mức thấp nhất trong vòng 6 năm qua.

KHẢ ANH